یس
یا، سین. این حروف رمزهایى میان اللَّه و رسول اوست. و این کتاب مرکب از همین حروف است ولى کسى را توان آوردن مانند آن نیست. و این کتاب داراى محکمات و این گونه متشابهات است. اى انسان (یگانه در انسانیت)
تفسیر مجمع البیان:
این نام و عنوان براى این سوره مبارکه، از آغازین آیه آن برگرفته شده، و از حروف پر رمز و رازى است که در آغاز برخى دیگر از سورههاى قرآن شریف آمده است. به گونهاى که مفسران در این مورد آوردهاند، در اینجا روى سخن با پیامبر گرامى است، و خداى فرزانه آن وجود گرانمایه را با این نام پراسرار مخاطب مىسازد که: هان اى پیامبر! به قرآن حکمتآموز سوگند که تو از جمله پیامبرانى! تو بر راهى راست و بىانحراف قرار دارى، و کتابى که بر تو وحى مىگردد از سوى آن خداى شکستناپذیر مهربان فرود آمده است... گفتنى است که این سوره را با عناوینى چون: «قلب قرآن» و یا «ریحانةالقرآن» نیز خواندهاند.
در باره این دو حرف پراسرار دیدگاههاى دیگرى است که مىنگریم:
1- به باور گروهى از جمله «ابن عباس» در این دو حرف پراسرار و آیات پس از آن روى سخن با پیامبر گرامى است و خداى فرزانه او را به عنون برترین و والاترین انسان مخاطب مىسازد و مىفرماید: هان اى والاترین انسان، به قرآن حکمتآمیز سوگند که تو بىتردید از پیامبران خدایى!
2- و به باور برخى مفهوم این دو حرف پراسرار «یا رجل» مىباشد. و منظور این است که هان اى بزرگمرد!
3- «سعیدبن جبیر» و «محمد حنفیه» مىگویند: منظور این است که: هان اى محمد! به قرآن حکمتآمیز سوگند که تو از فرستادگان خدایى.
4- و برخى مىگویند: مفهوم این دو حرف پر راز این است که: هان اى سالار گذشتگان و آیندگان!
5- از امیر مؤمنان و حضرت باقر آوردهاند که: این دو حرف پراسرار، نامى از نامهاى بلند و جاودانه پیامبر گرامى است.
پاداش تلاوت آن در روایات:
از آن حضرت پرسیدند، چرا با این عنوان خوانده شده است؟
فرمود: بدان جهت که هرکس با این سوره و آیات آن همدل و همنشین گردد، و آنها را آگاهانه و با اخلاص تلاوت کند و مفاهیم بلندش را راه و رسم خویش قرار دهد، این سوره خیر دنیا و آخرت را بر او سایهگستر مىسازد؛ رنج و گرفتارى این جهان را از او برطرف، و ترس و هراس آخرت را از او دفع مىکند. به این سوره مبارکه «مدافعه» و «قاضیه» نیز گفته مىشود، چرا که این سوره هر بدى را از کسى که آن را تلاوت کند دور و هر خواستهاى را به خواست خدا براى او برمىآورد.
هرکس این سوره را با شور و اخلاص بخواند پاداش بیست «حج» در کارنامهاش نوشته مىشود؛ و کسى که آن را بشنود پاداش هزار دینار انفاقِ خالصانه به او مىرسد؛ و کسى که این سوره را بنویسد، آن گاه آن را بشوید و بیاشامد، هزار داروى شفابخش و هزار نور و هزار برکت و هزار رحمت به سازمان وجود او وارد ساخته و هر درد و بیمارى را از آن برمىکند و برطرف مىسازد.
2- و نیز «انس» از پیامبر گرامى آورده است که فرمود: انّ لکل شىءٍ قلبا و قلب القرآن یس. هرچیزى قلبى دارد و قلب و دل قرآن شریف سوره «یس» است.
3- و نیز آوردهاند که فرمود: من دخل المقابر فقراء سورة «یس» خفف عنهم یومئذٍ و کان له بعدد من فیها حسنات. هرکس به گورستانى وارد گردد و سوره «یس» را بخواند خدا در آن روز از عذاب بر آنان تخفیف داده و براى او به شمار مردگانى که در آنجا خفتهاند حسناتى نوشته مىشود.
4- از حضرت صادق(ع) آوردهاند که فرمود: ان لکل شىء قلبا و قلب القرآن «یس» فمن قراء «یس» فى نهاره قبل ان یمسى کان فى نهاره من المحفوظین والمرزوقین حتى یمسى...
براى هر پدیدهاى قلب و دلى است و قلب قرآن، سوره «یس» است؛ از این رو هرکس آن را در روز، پیش از غروب بخواند، در همه روزى که آن را خوانده است از گرفتاریها مصون و محفوظ است، و پر رزق و روزى خواهد بود؛ و هر کس آن را در شب و پیش از خفتن بخواند، خدا هزار فرشته را بر او مىگمارد تا او را از شرارت و وسوسه هر شیطان رانده شده و هر آفتى حراست کنند؛ و اگر در خواب جهان را بدرود گوید، خدا او را به بهشت پرطراوت و زیبا وارد مىسازد و سى هزار فرشته براى غسل دادن پیکر او حضور یافته و همگى براى او آمرزش مىطلبند و او را تا آرامگاهش بدرقه مىکنند؛ و هنگامى که او را داخل آرامگاهش قرار مىدهند، آن فرشتگان در آنجا به عبادت خدا برمىخیزند و پاداش عبادت خود را نثار او مىنمایند؛ چنین کسى قبرش تا آنجایى که دیدگان مىنگرند گسترش مىیابد و از فشار قبر ایمن مىشود و از آرامگاهش هماره نورى تا آسمان پرتوافکن مىگردد تا روز رستاخیز از آنجا برخیزد و هنگامى که در روز رستاخیز از آرامگاهش سر برمىآورد، آن فرشتگان هماره با او هستند و وى را همراهى مىکنند و با او به گفتگو مىپردازند و بر چهرهاش مىخندند و وى را به هر خبرى مژده مىدهند تا او را از صراط و میزان عبور داده و در جایگاهى از بهشت پرطراوت و زیبا و نزدیکترین مقام قرب، پس از فرشتگان و پیامبران او را جا مىدهند...
5- و نیز از پنجمین امام نور آوردهاند که فرمود: انّ لرسول الله(ص) اثنى عشر اسماً خمسة منها فىالقرآن: محمد، و احمد، و عبدالله و یس و نون. براى پیامبر دوازده نام است، که پنج نام آن حضرت در قرآن آمده است، و آنها عبارتند از: 1- «محمد» (ص)، 2- «احمد»، 3- «عبدالله»، 4- «یس»، 5- و دیگر «نون».
