شَهِدَ اللّهُ أَنَّهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ

شَهِدَ اللّهُ أَنَّهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ وَالْمَلاَئِکَةُ وَأُوْلُواْ الْعِلْمِ قَآئِمَاً بِالْقِسْطِ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ. آل عمران 18
خداوند (از ازل به علم خود و پس از خلقت جهان به صنع خود و سپس به زبان انبیا و خرد و کتب آسمانی) در حالی که قیام به عدالت دارد (و کارهایش بر پایه عدل استوار است) گواهی داد که معبودی جز او نیست، و فرشتگان و صاحبان دانش (نیز گواهی دادند آری) جز او معبودی نیست، مقتدر شکست‏ناپذیر و دارای اتقان صنع (در تکوین و تشریع) است. " ترجمه آیت الله مشکینی ره"
تفسیر مجمع البیان:
«انس‏بن مالک» از پیامبر گرامی نقل کرده است که فرمود: 
«مَنْ قرأَ «شهداللّه» الآیة عند منامه خلق‏اللّه منها سبعین الف خلق یستغفرون له الی یوم‏القیامه.»
هر که به‏هنگام خواب، آیه شریفه «شهداللّه...» را با اخلاص و ایمان بخواند، خدا به‏برکت آن، هفتادهزار فرشته پدید می‏آورد که تا روز رستاخیز برای او بخشایش بطلبند.
«زبیر» نقل کرده است که شب عرفه از پیامبر گرامی جدا نشدم و هماره مراقب او بودم، تا ببینم چه می‏خواند و چه عمل شایسته‏ای انجام می‏دهد؛ تااینکه شنیدم آن بزرگوار آیه شریفه «شهداللّه ...» را پیوسته زمزمه می‏کند.

 

«شهداللّه انّه لااله الّا هو»
خداوند با شگفتیهای آفرینش و نوآوریهای حکیمانه خود که بسان گواهانی زنده و حاضرند، بر یکتایی خود گواهی می‏دهد
پاره‏ای «شهداللّه» را چنین تفسیر کرده‏اند: او چنین داوری فرموده است.
و پاره‏ای دیگر معتقدند: روح این جمله این است که «خدای یکتا، دانا و آگاه است و هیچ خدایی جز او نیست».
«والملائکه و اولواالعلم»
و فرشتگان و صاحبان خرد نیز با دیدن شگفتیها و آثار قدرت وصف‏ناپذیر خدا، به یکتایی او گواهی می‏دهند.
«قائماً بالقسط لا اله الّا هوالعزیزالحکیم»
فرشتگان و دانشوران همچنین گواهی می‏دهند که خدایی جز آن پروردگار یکتا که عدل به اراده او برقرار و پایدار است، نیست؛ و او پیروزمند و فرزانه است.
واژه «قسط» در این آیه شریفه به‏معنای «عدالت» است؛ و «عدل» یعنی قراردادن هر چیزی در جایگاه شایسته و زیبنده آن. پس باید به‏همراه فرشتگان و دانشوران، به عدل آفریدگار هستی گواهی داد، چرا که آسمان و زمین درپرتو این عدالت برافراشته و برقرار است. و دانشمندان مذهب ما نیز همین حقیقت را دریافته و بدان گواهی داده‏اند.
منظور از «اولواالعلم»، دانشمندان توحیدگرایند؛ و مقصود از «قائماً بالقسط» ممکن است این باشد که تدبیر امور و عملکرد بندگان و پاداش و کیفر کارها، همه براساس عدالت است. درست مثل اینکه گفته شود: او «قائم به تدبیر» است. که مفهوم این سخن آن است که «کارهای او براساس نظم و حساب است

تفسیر المیزان:
یکی از لطائف این آیه آن است که، عدالت خدا بر عدالت او و بر یگانگیش در الوهیت، شهادت می‏دهد و معنایش این است که عدالت او خودش بنفسه ثابت است، و وحدانیت او را هم اثبات می‏کند.
توضیح اینکه: ما انسانها اگر عدالت را در شاهد، معتبر می‏دانیم برای این است که شاهد همواره ملازم بر صراط مستقیم و صراط فطرت باشد، به دو سوی انحرافی" افراط" و" تفریط" منحرف نشود، و فعل خود را که همان شهادت است در غیر موضع به کار نبرد، و در نتیجه شهادتش خالی از دروغ و زور باشد، پس ملازم صدق بودن، و بر طبق فطرت راه پیمودن باعث عدالت آدمی می‏شود، پس خود نظام حاکم بر عالم و نظامی که در بین اجزای عالم است، و همه فعل خدایند، محض عدالت است.
تکرار می‏کنیم وقتی رفتار ما بر طبق نظام فطرت، ما را عادل می‏کند، خود نظام که همان فعل خدا است عین عدالت است، و اگر احیانا به حوادثی بر می‏خوریم که خوش‏آیند ما نیست، و یا بر خلاف میل و طمع ما است، و به دنبالش اعتراض سر داده، در مورد آن حادثه مناقشه می‏کنیم، حقیقتش این است که ما در اعتراض و مناقشه خود چیزهایی می‏گوئیم که از عقل ما تراوش می‏کند، و یا غرائز ما متمایل به آن است، و معلوم است که حکم عقل ما، و تمایل غرائز ما نیز از نظام عالم گرفته شده، ولی وقتی به بحث می‏پردازیم، و به سبب حادثه پی می‏بریم، شبهه ما زائل می‏شود، و اگر نتوانیم به سبب حادثه پی ببریم، حد اقل به جهل خود پی می‏بریم، پس آنچه در دست ما است" جهل به سبب" است، نه" علم به نبود سبب"، پس نظام جهان هستی (که عین فعل خدای سبحان است)، عین عدالت است (دقت فرمائید).
کوتاه سخن اینکه خدای سبحان که شاهدی است عادل، شهادت می‏دهد بر اینکه معبودی جز او نیست، این شهادت را همانطور که گفتیم با فعل خودش که همان نظام عالم است ادا می‏کند، و به طوری که از ظاهر آیه مورد بحث بر می‏آید با قول خودش هم ادا کرده، و فرموده:" شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ".